De Nederlandse Kamer van Koophandel voor België en Luxemburg organiseerde eind mei een debat over arbeidsverhoudingen in Nederland en België tussen Unizo-baas Karel van Eetvelt en zijn Nederlandse collega Loek Hermans, voorzitter van MKB-Nederland. Hieruit blijkt dat de arbeidsverhoudingen tussen de twee landen sterk verschillend zijn en dat het sociaal klimaat in Nederland minder verziekt is.
Belgische overheid
Een recent voorbeeld in beide landen is de verhoging van de pensioenleeftijd. In België slagen de sociale partners er eind 2009 niet in tot een akkoord te komen over de harmonisering van de statuten van arbeiders en bedienden. De socialistische vakbond ABVV zet een ieder flink onder druk en eist hogere opzegpremie voor arbeiders. Gevolg: betogingen in Brussel en de federale regering zwicht onder de druk. Arbeiders krijgen bij individueel ontslag in de eerste helft van 2010 een extra ontslagpremie van 1.660 euro. Daarvan betaalt de RVA (Belgische Rijksdienst voor Arbeidsvoorzieningen) tweederde en de werkgever eenderde. De werkgevers, met de Unizo voorop, zijn woedend en spreken over een ontslagboete.
Nederlandse overheid
In het najaar van 2009 onderhandelen de sociale partners in Nederland om tot een akkoord te komen over de verhoging van de pensioenleeftijd van 65 tot 67 jaar. De regering hakt de knoop vervolgens door en komt met een oplossing. De pensioenleeftijd zal in twee stappen stijgen: in 2020 naar 66 jaar en in 2025 naar 67 jaar. Vooral de Nederlandse werkgevers zijn hier de vragende partij en krijgen van hun regering gemakkelijker hun zin. De Nederlandse vakbonden tonen hierin amper slagkracht. Belgische vakbonden staan daarentegen veel sterker, onder meer omdat de tegenstellingen tussen werkgevers en werknemers nog nadrukkelijk aanwezig zijn. En ook omdat Belgische bonden als uitvoeringsinstanties van onder meer de werkloosheidswetgeving zich een zekere machtspositie hebben toegeëigend. In Nederland is dit omwille van de kans op belangenverstrengeling bij wet verboden. Voor Belgische werkgevers lijkt Nederland overigens een ideaal land met nog geen dertig procent van de werknemers die lid zijn van een vakbond. In België is dat aantal ruim twee keer zo hoog. In Nederlandse ondernemingraden zitten naast werkgevers en werknemers ook externe deskundigen. Dat is in België ondenkbaar.
Akkoorden
Loek Hermans van MKB-Nederland is politicoloog en was als docent verbonden aan Bestuurschool Gelderland. In 1998 trad hij toe tot het Kabinet Kok II als minister van Onderwijs. In het eerste kabinet Balkenende was Hermans vice-premier en minister van Binnenlandse zaken. Sinds juli 2003 is hij voorzitter MKB-Nederland. “Ja het is inderdaad zo dat als we er met de vakbonden niet uitkomen, wij vervolgens gaan lobbyen bij het kabinet. Daar beseft men zeer goed het belang van de verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd, onder andere door de vergrijzing dreigt deze onbetaalbaar te worden. Bovendien kregen we de regering zover dat de leeftijd voor de uitkering van de aanvullende, dus het zelf gespaarde deel, van de bedrijfspensioenen met twee jaar verhoogd wordt. Dat scheelt een paar miljard aan uitkeringen. Met het geld dat zo wordt bespaard, kunnen de bedrijfspensioenfondsen hun geslonken reserves aanvullen. Aanvankelijk waren de vakbonden er fel tegen, maar uiteindelijk gingen ze over stag en kwamen ze in onze richting”. “Dat is een fundamenteel verschil met België”, is de reactie van Karel van Eetvelt, “De Belgische socialistische vakbond heeft een zeer radicale en conservatieve achterban en de afgelopen jaren zijn we er bijna nooit in geslaagd om ergens een fundamenteel akkoord over te sluiten, omdat die vakbond het been stijf houdt. De wettelijke pensioenleeftijd verhogen? Alleen al als dat voorstel op tafel wordt gelegd, ligt het land dagenlang plat. Of neem nu die ontslagpremie van 1.660 euro. Dit is zeer pijnlijk voor de bedrijven. Na het afspringen van het overleg over de verhoging van de opzegvergoeding hebben wij ook aan politiek lobbywerk gedaan, maar naar de werkgevers wordt hier niet geluisterd”. Loek Hermans: “Politici beseffen blijkbaar niet dat ze het bedrijfsleven wurgen met zulke maatregelen. De Nederlandse sociaaldemocraten beseffen dat er zonder een gezond bedrijfsleven niets terecht kan komen van al hun leuke sociale ideetjes en hobby’s”. Hierop antwoordt Van Eetvelt schamper en met een minzaam lachje: “Ja, dat is bij ons ook wel zo, zolang men Nederlands praat tenminste”. Karel Van Eetvelt heeft als leraar lichamelijke opvoeding eveneens een politieke achtergrond. In 1991 was hij medewerker in het kabinet van Gaston Geens. Ook werkte hij bij de Bouwunie, is hij regent van de Nationale Bank van België. December 2004 volgde Van Eetvelt Kris Peeters op als gedelegeerd bestuurder bij UNIZO.
Vakbonden
Werkgevers hebben er belang bij dat ze goed personeel krijgen tegen lage kosten, want één van hun doelstellingen is immers het maken van winst. Werknemers daarentegen zijn gebaat bij een zo hoog mogelijk loon. In onze verzorgingsstaat worden deze tegengestelde belangen geregeld door het opstellen van bindende overeenkomsten in de CAO’s. De organisaties van zowel de werkgevers als de werknemers trachten zo op democratische wijze de belangen van hun achterban te behartigen. Lidmaatschap van een vakbond kan daarom worden gezien als iets wat wijst op verbondenheid met de samenleving, Wie lid wordt van een vakbond sluit een onderlinge verbintenis.
De Nederlandse vakbeweging echter vertoont al decennialang een dalende trend. Rond 1980 was nog één op de drie werknemers lid van een vakbond, nu is dit nog maar één op de vier. Dat maakt dat amper vijfentwintig procent van de werknemers in Nederland is aangesloten bij een vakbond, in België is dat meer dan het dubbele. Vakbonden hebben in België veel macht. De vakbondsvertegenwoordiging is breed, soms wel zeventig procent binnen de bedrijven. In bepaalde sectoren kan de werknemer zelfs rekenen op een hogere sociale uitkeringen als deze lid wordt van een vakbond, iets wat in Europees verband zelfs verboden is.
Van Eetvelt: “Bedrijven zorgen voor banen. Er wordt veel van hen verwacht maar tegelijkertijd is er een groot wantrouwen. Fiscale controleurs kamperen soms drie dagen in een bedrijf en geven openlijk toe dat ze op zoek zijn naar fraudeurs. In België wordt nog veel te veel gedacht dat er een massa zwart geld bij de bedrijven zit”.
Hermans: “In Nederland wordt dat argument nooit gebruikt. Bij fraude is het veelal de zwakte van de overheid die niet genoeg greep heeft op uitwassen. In Nederland heb je één beschermingsmaatregel. Een werkgever kan een lid van de ondernemingsraad enkel via de rechter ontslaan. Om in die raad toe te treden moet je worden gekozen, vakbondslid of niet. In de industrie en de dienstensector merk je wel verschil, daar zitten toch meer mensen met een vakbondsachtergrond”.
Werkgeversorganisaties
MKB-Nederland werkt nauw samen met andere werkgeversorganisaties zoals VNO-NCW. Hermans: “Vier jaar geleden hebben we besloten structureel samen te werken. Jarenlang loerden we naar elkaar en voerden we een harde concurrentiestrijd, zo van: wie is de eerste, de slimste, wie doet het meest? MKB bracht een nota naar buiten en VNO deed hetzelfde. Dit moest stoppen. Nu zitten we in één gebouw, voeren één beleid maar behouden elk een apart hoofdbestuur. Er zijn drie pijlers: de lobbykracht versterken, het MKB-project vrijwaren en de professionaliteit van de werking verhogen”.
Van Eetvelt: “Wij bewandelen eenzelfde pad, maar België is een complexer land. Op Vlaams niveau en in dossiers waar het mogelijk is, verloopt het lobbywerk samen met ondernemersorganisatie Voka. Echter minder structureel dan in Nederland. Ik had onlangs nog overleg met de Voka-top, waarbij we een lijst opstelden van wat we samen doen. Niet met als doel om te fuseren, maar om de belangen van de ondernemers beter te verdedigen. Maar voor advies aan bedrijven die internationaal actief zijn, zijn wij bijvoorbeeld concurrenten van elkaar. En dat willen we ook zo houden. Anders verval je in een soort van slecht werkende overheidsdienst”.
hits=0= / id=1711=