Aan vele jaren van voorspoed en groei voor banken kwam in 2008 abrupt een einde met het uitbreken van de krediet- en bankencrisis. De lessons learned uit die crisis waren onder meer dat het kapitaal van banken tekortschoot, dat beschikbare liquiditeit geen vanzelfsprekendheid was en dat de complexiteit en verwevenheid van de financiële sector te groot was. In reactie hierop hebben toezichthouders en politici aan banken een golf van nieuwe regels opgelegd om een dergelijke crisis in de toekomst te voorkomen. Welkom aan de nieuwe Basel III-regels.
Onder Basel III krijgen banken nieuwe en strikte eisen opgelegd op het gebied van kapitaal, liquiditeit en funding (i.e. de financiering van hun activiteiten, zoals bv. kredietverlening).
Kapitaal
Basel III laat onder ‘kapitaal’ geen twijfel bestaan. ‘Kapitaal’ omvat enkel die buffers die verliezen kunnen opvangen, dat wil zeggen gewone aandelen en ingehouden winsten (vaak aangeduid als ‘common equity’). De naar risico gewogen activa van een bank moeten voor ten minste zeven procent gedekt zijn door common equity. Momenteel is dat maar voor twee procent. Systeemrelevante banken of banken waarvan een mogelijk faillissement de potentie heeft om de rest van het financiële systeem en de reële economie ernstige schade te berokkenen, wordt een extra opslag boven de minimumeis opgelegd.
In hoeverre lokale toezichthouders een nóg hogere ratio zullen opleggen, is vooralsnog niet duidelijk. Zwitserland bijvoorbeeld eist een minimum ratio van 19%, bestaande uit common equity en contingent capital (i.e. vreemd vermogen die onder bepaalde omstandigheden worden omgezet naar eigen vermogen). Eén ding is zeker, de markt en klanten zullen verlangen dat banken hun soliditeit aantonen in de vorm van hoge kapitaalratio’s.
Leverage
Ook de ‘leverage’ wordt gebruikt om de solvabiliteit van een bank te bepalen.
De leverage geeft aan hoeveel keer groter de totale bankbalans is t.o.v. het eigen vermogen. Banken die in het verleden hun balans hebben vergroot met bijvoorbeeld grote eigen beleggingsportefeuilles of andere activiteiten worden nu geconfronteerd met een te hoge leverage.
Voor een gezonde verhouding tussen de omvang van de activiteiten van een bank (de totale activa) en de kapitaalbuffer (eigen vermogen) eist Basel III dat deze verhouding (leverage) minder dan 33 bedraagt. Een lage leverage betekent dat de bank relatief veel kapitaal heeft ten opzichte van de omvang van zijn balans.
Nieuwe ratio’s voor liquiditeit en funding
Liquidity Coverage Ratio
Basel III introduceert ook twee nieuwe ratio’s voor liquiditeit en funding.
De Liquidity Coverage Ratio (LCR) geeft aan in hoeverre een bank voldoende liquiditeiten heeft om aan zijn korte termijn verplichtingen voor een periode van 30 dagen te voldoen onder een relatief zwaar stress scenario. Een hoge LCR waarborgt dat er op korte termijn geen liquiditeitsproblemen voorkomen.
Net Stable Funding Ratio
De Net Stable Funding Ratio (NSFR) geeft aan in hoeverre de aanwezige stabiele funding (dat wil zeggen betrouwbare funding die onder een stress scenario minimaal voor één jaar beschikbaar blijft) de uitzettingen afdekt. De NSFR moet banken stimuleren om een fundingprofiel te onderhouden dat past bij hun activiteiten: hoe langer de looptijd van de uitzettingen, hoe meer stabiele funding. Beide ratio’s – LCR en NSFR – moeten minimaal 100% bedragen.
Basel III-eis
Common Equity Ratio > 7,0%
Leverage < 33
Liquidity Coverage Ratio > 100%
Net Stable Funding Ratio > 100%
Grote gevolgen voor banken en hun klanten
Dat deze Basel III-regels een enorme impact hebben op zowel het businessmodel als de winstgevendheid van banken is duidelijk. Zo zullen veel banken, om aan de strengere kapitaaleisen te voldoen én onder de maximale leverage te blijven, hun balans moeten verkleinen door bijvoorbeeld minder kredieten te verstrekken of bepaalde (risicovolle) activiteiten af te bouwen.
Om aan de Liquidity Coverage Ratio (LCR) en de Net Stable Funding Ratio (NSFR) te voldoen, zullen banken hun fundingprofiel moeten aanpassen. Ze zullen dus andere bronnen moeten aantrekken voor hun financiering, of bronnen moeten zoeken met een langere looptijd. In veel gevallen zal dit gepaard gaan met lagere opbrengsten voor de banken. Immers: traditioneel verdient een bank geld op het renteverschil (de spread) tussen aangetrokken spaargelden met een korte looptijd en uitgeleend geld met een langere looptijd. Dit wordt de ‘transformatiefunctie’ van banken genoemd. Echter, door de eis om de looptijd van de uitzettingen en funding op elkaar af te stemmen zal deze spread afnemen.
Deze regels hebben natuurlijk ook gevolgen voor klanten: geld lenen wordt moeilijker en duurder.
Van Lanschot nu reeds klaar voor Basel III
De nieuwe regels worden gefaseerd ingevoerd in de periode 2013 tot en met 2018. Maar banken zijn nu reeds volop bezig om zo snel mogelijk aan de eisen te voldoen. Dat is lastig. Met name het bereiken van een stabiel fundingprofiel is voor veel banken een grote en dure uitdaging.
Van Lanschot is een van de weinige banken die nu al voldoet aan de nieuwe liquiditeit- en fundingratio’s. Ultimo 2011 had de bank een LCR van 191% en een NSFR van 106%. De leverage was met 19 ver onder de bovengrens van 33. Op www.vanlanschot.be vindt u de meest recente ratio’s zoals gepubliceerd bij de bekendmaking van de jaarresultaten.
Dankzij het lage risicoprofiel en de solide kapitaalsbasis van Van Lanschot heeft de bank al 275 jaar allerlei crises goed en onafhankelijk doorstaan. Ook nu weer.
Quote
Systeemrelevante banken of banken waarvan een mogelijk faillissement de potentie heeft om de rest van het financiële systeem en de reële economie ernstige schade te berokkenen, wordt een extra opslag boven de minimumeis opgelegd.
hits=0= / id=2036=