Federaal minister van Justitie Koen Geens (CD&V) wenst tegen de zomer een voorstel klaar te hebben tot hervorming van ons erfrecht. Die hervorming zou tegemoet moeten komen aan de huidige noden van onze samenleving. Ons erfrecht beantwoordt op vandaag immers slechts in beperkte mate aan die noden. Daarom onderzoekt hij onder meer in hoeverre het wenselijk is om het deel van de erfenis dat voor de ‘directe erfgenamen’ is voorbehouden, de zogenaamde ‘reserve’, te verkleinen en zo meer keuzevrijheid toe te kennen aan de erflater.
De Vlaamse meerderheid wenst in te spelen op die federale hervorming van het erfrecht door aanpassing van de tarieven van de erfbelasting. Die materie is immers een regionale bevoegdheid waarvoor Vlaams minister van Financiën Annemie Turtelboom (Open VLD) bevoegd is. Zowel Open VLD als N-VA willen daarom de keuzevrijheid die Geens wenst in te voeren aanmoedigen door bepaalde tarieven van de Vlaamse erfbelasting te verlagen. De grotere keuzevrijheid mag immers niet worden beperkt door erfenissen te belasten aan de huidige, hoge tarieven. Deze tarieven zijn op vandaag verdeeld in drie categorieën: de rechte lijn (tussen echtgenoten, partners en (klein)kinderen), tussen broers en zussen en tussen andere personen. De (te) hoge tarieven bedragen voor de eerste, tweede en derde categorie respectievelijk 3, 9 of 27%, 30, 55 of 65% en 45, 55, 65%, afhankelijk van de omvang van de nalatenschap.
Aangezien de opbrengsten van de erfbelasting door Vlaanderen worden geïnd, is het zaaks te bekijken in hoeverre de verandering van het federale erfrecht gevolgen heeft op die opbrengsten. Het uitgangspunt is dat de verlaging van de tarieven de Vlaamse begroting niets mag kosten. Immers, als Geens de keuzevrijheid vergroot, zou een groter deel van de erfenis kunnen toekomen aan de erfgenamen die geen nauwe band hebben met de erflater. Omdat die verervingen duurder zijn, ontstaan er extra inkomsten die gebruikt kunnen worden om de tarieven dan weer te verlagen. De liberale fractievoorzitter Bart Somers (Open VLD) wijst er op dat een verlaging van de tarieven van de erfbelasting zelfs tot meer inkomsten kan leiden. Volgens hem zullen in dat geval immers minder mensen geneigd zijn om de hoge tarieven te ontwijken.
Een concrete timing is op vandaag nog onduidelijk. Turtelboom is wel van oordeel dat de twee hervormingen parallel kunnen lopen, al wil ze zich nog niet vastpinnen op een definitieve datum. Wordt ongetwijfeld vervolgd.