Op 1 september 2014 treden twee grondige wijzigingen van het personen- en familierecht in werking: de wet betreffende de invoering van een familie- en jeugdrechtbank en de wet tot hervorming van de regelingen inzake onbekwaamheid en tot instelling van een nieuwe beschermingsstatus die strookt met de menselijke waardigheid in werking. Ook enkele andere wijzigingen zijn vermeldenswaard.
1. De wet betreffende de invoering van een familie- en jeugdrechtbank zorgt voor de oprichting van een nieuwe sectie binnen de rechtbank van eerste aanleg, die de exclusieve bevoegdheid krijgt om familie- en jeugdrechtelijke aangelegenheden te beslechten. Momenteel komen deze geschillen versnipperd terecht bij de vredegerechten, de rechtbanken van eerste aanleg, de jeugdrechtbanken en de voorzitter van de rechtbank in kort geding.
De familierechtbank bestaat uit familiekamers en kamers voor minnelijke schikking – gericht op ADR. Zij zal bij de eerste vordering die bij haar wordt ingesteld een familiedossier openen. Alle latere familiezaken zullen aan dit dossier worden toegevoegd en door dezelfde kamer worden behandeld. Zo krijgt elke familie haar rechter, die de familiegeschiedenis kent. Het zal dus niet meer nodig zijn telkens opnieuw gans de voorgeschiedenis toe te lichten. Rechter-shopping is echter meteen ook uitgesloten. De jeugdrechtbank bestaat uit jeugdkamers, bevoegd inzake jeugdhulpverlening en jeugdbescherming, met inbegrip van jeugdsanctierecht.
De procedure zal voor bepaalde materies ook worden versoepeld waardoor het eenvoudiger zal zijn om deze geschillen voor de rechtbank te brengen.
2. Daarnaast voert de wet op de meerderjarige beschermde personen één beschermingsstatuut in voor alle meerderjarigen die niet zelf en zelfstandig hun belangen kunnen behartigen. Personen die in de toekomst wilsonbekwaam worden, zullen ook preventief een aantal maatregelen kunnen nemen waardoor zij op het ogenblik van hun wilsonbekwaamheid in zekere zin nog zelf de touwtjes in handen zullen hebben.
Zo zal de toekomstige wilsonbekwame persoon via de zogenaamde buitengerechtelijke bescherming de mogelijkheid hebben om een voorzorgsvolmacht te verlenen om hem te vertegenwoordigen en rechtshandelingen in zijn naam en voor zijn rekening te stellen wanneer hij wilsonbekwaam is. Die volmacht heeft enkel betrekking op het vermogen, met inbegrip van (last minute-)schenkingen. In persoonlijke aangelegenheden blijft andere wetgeving gelden, bijvoorbeeld de Wet Patiëntenrechten, die naastbestaanden bevoegdheden geeft.
Binnen de zogenaamde rechterlijke bescherming worden onbekwaamheid en bewind voortaan op maat uitgewerkt. De bewindvoerder zal de richtlijnen moeten naleven die de beschermde persoon heeft opgesteld toen hij nog wilsbekwaam was. Anders dan nu het geval is, zal het bewind ook betrekking kunnen hebben op persoonlijke aangelegenheden. De huidige verlengde minderjarigheid kantelt na verloop van tijd in de nieuwe regeling in. Nog vermeldenswaard is dat de wet het nu ook mogelijk maakt om bij vertegenwoordiging schenkingen te doen voor de beschermde persoon. Plaatsvervangend testamenten maken kan niet.
Het is daarom van belang om bij leven en welzijn de nodige beschikkingen te treffen in overleg met de adviseur.
3. Er zijn nog enkele andere wijzigingen. Ten eerste is per 1 juni de dubbele familienaam ingevoerd, enkel voor Belgische kinderen. Ouders kunnen voortaan opteren voor de familienaam van één van hen, of voor een gecombineerde familienaam in de volgorde die zij kiezen. Zonder (eensgezinde) keuze geldt de naam van de vader voor huwelijkse kinderen en de naam van de moeder voor kinderen van ouders die niet met elkaar zijn gehuwd. Er geldt een overgangsperiode voor wijziging van de naam van reeds geboren kinderen. Tot slot werd ook de wet tot de vaststelling van de afstamming van de meemoeder goedgekeurd. Binnen lesbische paren die een beroep deden op medisch begeleide voortplanting (dus via een ziekenhuis) zal de zogenaamde meemoeder (retroactief tot 2007) tweede ouder kunnen worden zonder de ganse adoptieprocedure te moeten doorlopen. Dit geldt enkel voor Belgische meemoeders. De moeder en de meemoeder kunnen de naam van één van hen of één van de namen van elk van hen, in volgorde naar keuze, kiezen voor het kind.
hits=255= / id=3597=